|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
| Benamingen waar in dit hoofdstuk naar verwezen kan worden: |
 |
| Gedetailleerde naamsvorming: |
 |
|
| |
| Bijl Werkzaamheden |
|
Bijlen zijn er in vele lengten en gewichten verkrijgbaar. Afhankelijk van de bijlen die je in jullie magazijn tegen komt, zul je een keuze moeten maken.
De keuze in bijlgebruik wordt in eerste instantie bepaald door de werkzaamheden die je met de betreffende bijl uit wilt gaan voeren. |
| |
Benaming |
kenmerk |
Doel |
 |
Handbijl |
Bokkenpoot 50 tot 60cm bijlkop 0,4 tot 1kg |
Afkorten licht hout, grove houtbewerking en snoeien van bomen. |
 |
Halve aks |
Bokkenpoot 50 tot 70cm bijlkop 0,8 tot 1kg |
Afkorten zwaar hout (hakken van liggend hout) |
|
Driekwart aks |
Bokkenpoot 70cm tot 80cm bijlkop 0,8 tot 1,2kg |
Afkorten zwaar hout, vellen van bomen en hakken van wortels |
 |
Aks |
Bokkenpoot 90cm tot 1mtr bijlkop 1 tot 2kg |
Vellen van bomen en hakken van wortels |
 |
Kloofbijl |
Rechte steel 80cm tot 1mtr bijlkop 1,5kg en zwaarder (wigvormig) |
Splijten van brandhout, Rug is vaak te gebruiken als zware hamer. |
|
| |
|
In tweede instantie is de keuze gebruiker afhankelijk. Dit op twee punten, namelijk lengte en gewicht van het te hanteren gereedschap dient te worden
afgestemd op de gebruiker.
Een: De lengte:
Neem de bijl, met twee handen, ten plaatse van de greep vast. Ga rechtop staan en zet de bijlkop
tussen je voeten. Wanneer je de armen niet kunt strekken is de bijl te lang.
Twee: Het gewicht:
Als richtlijn dient er gesteld te worden dat de gebruiker drie uur aaneengesloten met het gereedschap moet kunnen werken. Ondanks dat er in leeftijd,
gewicht en potigheid enig verschil aanwezig zal zijn toch een voorzichtig overzicht: |
| Bijl |
10jr |
12jr |
14jr |
16jr |
| Handbijl |
tot 0,4kg |
tot 0,6kg |
tot 0,8kg |
alle |
| Halve aks |
tot 0,8kg |
tot 0,8kg |
tot 1kg |
alle |
| Driekwart aks |
NIET |
tot 0,8kg |
tot 1kg |
alle |
| Aks |
NIET |
NIET |
tot 1kg |
alle |
| Kloofbijl |
NIET |
NIET |
NIET |
ja |
| Kloofspie |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
| |
| Bijl Hanteren |
| Wanneer je van plan bent met een bijl te gaan werken ga dan alsvolgt te werk: |
| Controleer gereedschap |
Bijlkop dient onbeweeglijk vast te zitten aan de steel.
De steel mag niet beschadigd zijn.
Het scherp dient braamvrij en scherp geslepen te zijn. |
| Vervoer gereedschap |
Het vervoeren van een bijl doe je alleen volgens omschreven methode.
Houd de bijlkop in de hand met het scherp naar voren en de steel omhoog.
Draag een bijl op je vingers terwijl je hem omvat met je duim.
Tijdens het vervoeren van een bijl is deze bij voorkeur in een foudraal geplaatst. |
| Overdragen gereedschap |
Het overdragen van een bijl doe je door: De bijlkop vast te pakken met het scherp naar je
toe en de steel omhoog. Degene die hem aan neemt doet dit door de bijlkop vast te nemen.
De laatste heeft het bijl dan in de houding als voor vervoer. |
| Situatie |
Zorg dat je hakplaats vrij is van kijkers (minimale afstand 2mtr). Zorg ook dat je een
goede standplaats hebt. Dit wil zeggen vrij van ondergroei en kuilen. |
| Hakken |
Een bijl is een snijgereedschap laat de bijl het werk doen, harder slaan zal alleen resulteren in een
kapotte steel. Gebruik een bijl nooit als hamer, het bijlhuis kan vervormen wat een losse steel tot gevolg zal hebben.
In het ergste geval kan een bijlhuis zelfs scheuren.
Vast geslagen bijlen nooit zijwaarts los wrikken. Stoot met de handpalm tegen de knop van de steel om
hem los te schrikken. |
| Rust |
Tijdens het hakken zul je vermoeid raken, neem om deze reden tijdig rust. Gebruik deze momenten om
gereedschap te controleren. Wanneer de bijlkop zichzelf heeft gelost sla de bijlkop dan terug zoals
omschreven onder: "Na het hakken".
De ongebruikt bijlen worden, ter opslag, met het volledige scherp in gevallen hout vast geslagen. |
| Na het hakken |
Controleer of de bijlkop nog vast zit aan de steel. Wanneer dit niet het geval is sla dan de bijlkop na.
Je doet dit door de bijl vertikaal te houden met de bijlkop aan de bovenkant. Tik vervolgens met de onderkant van de
steel op een goed gefundeerd voorwerp, de bijlkop zakt hierdoor verder op de steel. Drijf de aanwezige stalen spie na.
Wanneer dit niet het beoogde resultaat heeft zet er dan een stalen spie bij.
Ontdoe, met behulp van een wetsteen, het scherp van eventueel onstane bramen.
Ontdoe, met behulp van thinner of wasbenzine, de bijlkop van eventuele harsresten en vet de bijlkop in. Harsresidu zal
over nacht een bijl doen corroderen. Door deze "roest" zal een bijl minder effectief en dus
arbeidsintensiever worden.
Het insmeren van de bijlkop hoor je te doen met zuurvrije vaseline en de steel, ter voorkomen van uitharden,
behandel je met lijnolie. |
| Noodoplossing |
Wanneer je steel los in de bijlkop zit en je geen extra spie tot je beschikking hebt maar toch moet hakken
bestaat er een noodoplossing. Je zet dan de bijlkop in een emmer water. Doordat de houten steel water op neemt
en uit zet, zal deze gaan klemmen in het bijlhuis. Het duurt 12 tot 24 uur voordat de steel vast zit.
Noodoplossing omdat, na het drogen van de steel zal deze nog losser zitten dan voorheen. Het geniet dan ook de
voorkeur deze methode niet te gebruiken. |
|
| |
| Hakken met een handbijl |
| De handbijl kan worden gebruikt voor het afkorten van klein, licht hout, houtbewerking (vierkant hakken) en het uitsnoeien van
bomen. Wanneer je met een handbijl gaat hakken, kniel je op een knie. De bijl houd je met één hand vast, de hand van
die kant van het lichaam, waar de knie op de grond rust.
Rechtshandigen knielen hierom op de rechter knie en linkshandigen op de linker.
Gebruikt altijd een hakblok, waarop je het te hakken hout bewerkt. Houd met je vrije hand, het te hakken hout vast, zodat de
plaats waar je het door wilt slaan zich boven het hakblok bevind. Wanneer meerdere slagen nodig zijn, sla dan nooit haaks op de
draad van het hout. Doe dit een beetje schuin en om beurt van links en van rechts. Je krijgt dan een V-vorm in je hout.
Door deze methode hak je spaanders uit het hout, anders sla je er alleen deuken in. De bovenzijde van de V mag als stelregel niet
breder zijn dan dat het hout dik is. |
| |
| Hakken met een aks |
| Wanneer je met een grotere bijl gaat hakken, gebeurt dit altijd staand. Plaats je voeten in een spreidstand, met je tenen naar de stam gericht.
De bijl wordt met beide handen bij de greep gepakt en met de bijlkop op het hout gelegd. Wanneer de armen, benen en rug gestrekt zijn en de
bijlkop op de stam ligt heb je de correcte positie berijkt.
Bij het hakken schuift je dominante hand, tijdens het omhoog halen van de bijl, tot net voor de balans. De bijlkop mag hierbij niet
achterde schouders komen. Na het ophalen laat je de bijl vallen en stuur je hem met de opgeschoven hand naar zijn eindbestemming. De dominante
hand schuift hierbij weer terug naar de greep. Door het gewicht van de bijlkop valt de bijl in het hout. Zet geen extra kracht bij, dit kost veel
energie met minimaal rendement. Bovendien zul je een bijlsteel kopot slaan.
Ook met een grote bijl hak je in een V-vorm zodat je spanen uit het hout snijd, in plaats van deuken in het hout slaat.
Wederom geldt, dat wanneer je een bijl vast slaat: Lossen middels stoten op de knop van de steel. |
|
|
|
|
| |
